Kasujatian Turisé Malancaran ka Bali

Olih: I Gedé Putra Ariawan

Sumber Potrekan; www.harnas.co

Putu Setia, pangawi Bali saking Tabanan, ring kakawiannyané warsa 1986 sané mamurda “Pertemuan Kuta” nyihnayang indik para turisé sampun akéh malancaran ka Bali. Kuta pinaka silih sinunggil genah becik dados tatujon turisé malancaran ka Bali. Ring warsa 1970 sané sampun lintang, ring wewidangan Kuta wénten kapanggihin indik seka seni sané makarya sesolahan. Tatujon sasolahan punika mangda turisé polih hiburan utawi balih-balihan di Bali.
Tatujon sané kaaptiang olih seka seniné punika nentén mapikolih santukan turis asingé nentén kayun tur seneng sareng kesenian. Para turis saking dura negara punika, seleg néwékang gaginan ipun sakadi nginem minuman keras, disko ring diskotik, megesah sareng sawitran ipun, tur majemuh di pasisi pasih sambilanga maurut. Sané seneng sareng kesenian boya wisatawan asing nanging wisatawan doméstik.
Sampun akéh mabukti ri kala para kramané makarya upacara yadnya. Rikala kawéntenan upakara Pitra Yadnya sakadi nganyud sekah ka tengahing segara, turis dura negara sané kakaukin bulé punika kapanggihin jemet pisan tekén gaginan ipun. Turisé nentén ja rungu tekén para kramané sané magimeh nyuwun keben utawi piranti bebanténan ring pasisi Kuta. Ipun seleg majemuh nganggén busana tipis tur ngenahang awaknyané.
Putu Setia ring kakawiannyané, nyeritayang indik tatujon turisé saking dura Negara melancaran ka Bali. Boya ja ulian meled nyingakin budaya, kesenian, lan adat tradisi ring Bali. Turisé ka Bali santukan ring Kuta wénten genah sané akéh nyiagayang makudang-kudang penginapan, restoran, lan diskotik. Para turisé tan wénten pikobat ri kala nyalanang kenehnyané manut sakadi budayané ring dura negara. Turisé ka Bali sareng budayané padidi boya ja ulian budaya Bali.
Kasujatian puniki nénten akéh sané uning. Krama Bali kasujatin ipun boya ja ngadol seni nanging ngadol penginapan, restoran, lan diskotik. Napi malih mangkin wénten vila lan bungalo sané kawangun di sisin pangkungé. Saking pangkungé ring selat tukad, turisé pacang nyingakin carik sané matingkat-tingkat. Ipun sakadi raja di tanah Bali tur iraga dados pengayah ulian ulap pipis. Tamiuné akéh malancaran ka Bali ulian akéh wawangunan serana pariwisata sakadi genah ipun ring dura negara.
Mangkin krama lokal utawi krama Bali akéh ngadol tanah tetamian leluurnyané kaanggén serana pariwisata. Tanah ring pasisi pasih neked di pasisi pangkungé sampun akéh kagelahang sareng bulé. Nika mawinan krama Baliné sampun kasub dados anak sugih ulian ngadol tanah. Krama Baliné akéhan mameteng yéning nyingakin pipis. Nentén malih mapineh lantang ngenehang tongos pianak lan cucu-cucuné buin mani. Sakadi wewidangan Kuta sané akéh kawangun art shop, bar, diskotik, hotél, lan penginapan.
Nénten ja di Kuta mantén, sami wewidangan Bali sampun dados tatujon pariwisata. Kuta wantah silih sinunggul genah becik turisé malancaran. Bulé sakadi raja. Kuta dados pusat pariwisata ring Bali. Para wisatawan doméstik  lan dura negara pasliweran lemah peteng sakadi dedalu sané maumah di tanah Bali. Krama Baliné mangkin akéh mamada-mada utawi milu-milu tuwung. Nyaihang idup padidi sareng turis asingé sané madué budaya barat.
Nika awinan Putu Setia ring panguntat kakawiannyané, sumandangsaya sareng krama lokal utawi krama Bali. Boya ja seantukan agama, kesenian, lan adat sané pacang urem. Nanging, parilaksana sané sayan doh saking budaya Bali. Iraga sareng sami mangkin sampun nyingakin HIV lan AIDS sayan ngelimbak di Bali. Genah prostitusi mentik sakadi gunung és. Yéning nénten magehin raga, krama Bali pacang keni sengkala. Bali sané kaloktah pulo Déwata pacang meséh dados Bali pulo turis asing. 

avatarI Gedé Putra Ariawan
Embas ring Désa Banjar Anyar Kediri, Tabanan, tanggal 16 Juni 1988. Kakawiannyané sané marupa satua cutet, opini bawak, artikel lan puisi kamuat ring Bali Orti (Bali Post), Média Swari (Pos Bali), Majalah Éksprési, lan Majalah Satua. Dané sampun ngamedalang cakepan marupa pupulan satua cutet sané mamurda “Ngurug Pasih” warsa 2014 lan ngamolihang hadiah Sastra Rancagé 2015.

No comments