Kubu Hobbit

Olih: I Gedé Putra Ariawan
 
Gagambaran I Gede Putra Ariawan
Tiang lakar ngaé kubu cerik di durin pabriké. Kubu marab ambengan misi pindekan ané nyak malincer ri kala anginné baret. Di malun kubuné, katanemin bunga mawarna-warni. Bunga pacah pulanin di betén pagehanné tur mitir di selaganné. Di samping kubuné, tiang lakar ngaé bada tongos miara ubuh-ubuhan. Tongos tiangé ngubuh siap lan kelinci. Lamun suba pragat, kubu tiangé pasti ngelangenin.
Nuju maan selah mangaso, tiang ngaé kubuné bedik-sakabedik apanga énggal pragat. Tiang tusing mesuang pipis utawi modal. Kubuné malakar aji piranti ané suba ada tur nganggon kayu-kayu sisa. Bos tiangé ané madan Pak Alwi setata makenyem nepukin tiang padidian seleg ngaé kubu. Tiang sambatanga anak truna kreatif. Ia setata jujut lan demen matakon magenepan ulian dot nawang kubu apa sujatiné lakar gaé.
Sujatiné pabriké ené kawangun di tanah tiangé. Tanah ané suba dadi gelah nak lén ulian pekak tiangé kaliwat belog. Sertifikat tanahé taén silihanga pipis anggona matoh di tajén. Dugasé tawanga tanahé suba dadi gelah nak lén, mara I pekak maseselan. Lemah peteng ia sing dadi sirep  kanti ambahina gelem tur ngemasin mati. Aget di durin pabriké sisaina tanah duang are ané kondén bakat adepa ngajak i Pekak. Tanahé ento jani tongos tiangé mamula kopi.  Ditu, di samping pagehanné ento, tiang lakar ngaé kubu. Kubu cerik tongos metis.
“Dé mangaso malu! Nyanan buin tugtugang!”
“Inggih Pak!”  kéto tiang masaut.
Pak Alwi suba majujuk di samping tiangé. Ia anggut-anggut dogén nepukin kubuné maadegan tiying.  Miribang ia tusing karesep, kénkén lakar panadin kubuné lamun suba pragat. Diastun matan ainé nyentak, tiang tusing marasa kebus. Panas ainé ilang kalahang semangaté ané maapi-api. 
“Dé suba ngajeng?”
“Sampun Pak!” 
Pak Alwi prajani nyemakang tiang kopi mawadah cangkir. Biasané nuju mengaso, tiang ané ngaénang kopi tur ngabang ia jaja ka tengah ruanganné. Suud ngajeng, mara lantas tiang ngopi ngajak buruhé di pabrik. Lantas ngorta kangin-kauh ngantiang jam satu tengai,  laut buin magaé kanti jam lima soré. Né jani mabading, tiang jani ayahina ngajak bos.
“Sampunang répot-répot Pak!”
“Ah, sing kenapa!” kéto Pak Alwi masaut.
 Tiang lantas ngorta ngajak Pak Alwi. Bos pabriké uli Jakarta ané duweg mabasa Bali. Bibihné setata manis nyawis  patakon anaké nganggon basa Bali. Ia suba makelo ngoyong di Bali. Pak Alwi masi duweg mabasa asing. Dugasé ené ia ngajak turis ka pabrik. Makejang buruhé angob ningehang Pak Alwi mabasa tawah-tawah ané dingeha di kupingné.
“Dé, sujatiné apa cita-cita Gedéné?” Kéto Pak Alwi nakonang indik cita-cita tiangé. Prajani tiang simpetan. Kopi ané itunian suba gerosin buin bakat pesuang. 
“Tusing ngelah cita-cita Pak!” Keto tiang masaut polos sambilang nyusutin bibihé ané matrébésan kéna kopi.
Tiang nawang, belog tiangé magandong. Idupé dini ngempi di di bongkol gunungé. Tiang sambatanga anak gunung. Desan tiangé kasengguh désa Bali Kuno utawi Bali Aga. Idupé dini joh uli kota. Neked jani, tiang sing nawang kota. Reraman tiangé nuturang, kota ento tongos anaké sugih ané liu ngelah pipis. Tiang elek ka kota ulian peluh tiangé mabo kopi. Tiang idup ulian kopi. Maburuh di pabrik ané gelahanga tekén Pak Alwi.
Gedé, desamu kaya dan subur! Kamu harus punya cita-cita untuk membangun desamu ini!” saut Pak Alwi.
Uli nyumunin magaé, Pak Alwi setata ngorahang désan tiangé sugih. Ulian ento, ia teka ka désa ngwangun pabrik pengolahan kopi. Pabriké ené ngidang ngaénang kopiné dini kasub kanti dura negara. Tiang tusing karesep, dadi bisa kopiné tawanga kanti ka selat pasih. Bapan tiangé nuturang, Pak Alwi liu ngelah sawitra uli dura negara. Sasai  ngajak turis asing ané liu ngelah dollar. Ento makada, liunan anaké suud masekolah apanga ngidang ngelah dollar. Cerik, kelih, tua, bajang di désa dadi petani lan buruh pabrik. Di pabrik liu koné ada dollar.
Neked jani tiang sasai makeneh, kénkén sujatiné goban dollaré? Tiang tusing taén nepukin dollar. Uli nyumunin magaé di pabrik, reraman tiangé sing taén mulih ngaba dollar. Sesaian mulih masebeng jengis. Upah buruhé sesai jemaka malunan anggona béa idup sawai-wai. Reraman tiangé lebian mamocol ulian buah kopiné ané kondén barak suba adepa ka pabrik. Kopiné kaadep mudah apanga énggal maan pipis. Lamun kenehang, kénkénang nagih maan dollar. Ané ada tuah bos pabriké mupu tur i raga ngancan nista ulian tumpukin utang.
Ngudiang liu anaké magaé di pabrik? Apaké ulian belogé makada. Sabilang ajak nutur, Pak Alwi sesai ngorahang désan tiangé sugih. Ia sasai ngemang tetuek apanga tiang ngelah cita-cita ngwangun désa apanga maju. Kénkénang nagih ngwangun désa, ngwangun kubu cerik dogén tiang tusing mampuh.
“Énggalang, siup malu kopiné Dé!” Saut Pak Alwi.
Tiang buin nglanturang nyiup kopiné. Kopi tradisional uli desa padidi. Desa Bali kuno ané ada di betén bongkol gunungé. Né koné kopi ané kasub kanti dura negara. Kopi macampur gula Bali tur biasa-biasa dogén asané. Warnané tileh selem tur pait asané di layah tiangé.
“Tiang sampun ngelah cita-cita Pak!”
“Apa cita-citané?” 
“Tiang lakar ngwangun kubu cerik di durin pabriké. Nyén nawang, ulian kubuné ené tiang ngidang ngwangun pabrik cara gelah bapaké!” Kéto tiang mabanyolan ngajak Pak Alwi.
“Béh, Gedé ada-ada dogén!” saut Pak Alwi nyekenang ningehang cita-cita tiangé.
Tiang lantas macerita. Tiang makeneh ngaé kubu cerik marab ambengan. Kubu malakar aji piranti ané suba ada sakadi carang kayu, tiying, ambengan, don nyuh, bun-bunan, lan makejang barang-barang sisa ané tusing  dadi anggon. Di sisin kubuné lakar katanemin bunga mawarna-warni tur pulanin padang teki apanga ias. Di samping kubuné, tongos tiangé lakar ngubuh siap lan kelinci.
Bagus sekali cita-citamu itu De!” saut Pak Alwi setata maangutan. Tiang nawang, Pak Alwi sujatiné makeneh kedék ningehang cita-cita tiangé ané kaliwat belog. Joh asan langité baduur. Idup di bongkol gunungé sinah joh tekén pasih. Tiang sing taén ngecapin asan yéh pasihé pakeh. Lebian marasa pait ulian lebian ngenar kopi di gunung.
“Amongkén tegeh kubuné Dé?” Kéto Pak Alwi matakon. Prajani tiang nguntul tur tusing masaut. Nyautin patakon ento patuh tekén nyelékang iba padidi.
Tiang mula jelek lan lacur. Tiang sasai macerita, uli cerik tiang sakit-sakitan. Tiang mawak muani manyama padidian ané tusing bisa ngudiang. Tiang lekad di bongkol gunungé. Tiang lekad cacat utawi tusing normal. Awak tiangé pigret cara kedis perit. Cenik, bungklek tur tusing nyak negehang. Tiang kaukina i Gedé Katék ulian tegeh tiangé limang lengkat. Duang dasa tiban umuré jani nanging tileh amonéan. Unduké ento, tiang tusing taén maseselan. Uli pidan tiang ngelah cita-cita apanga idup tusing magantung ngajak nak lén. Ulian ento, tiang jani magaé dadi tukang sampat.
Pak Alwi, bos tiangé ento miribang nawang panumadin idup tiangé. Semengan tiang orahina nyampat tur bersih-bersih di pabrik. Soréné masi mabersih tur ngutang leluu apanga pabriké kedas. Tiang sesai bungkusina nasi tekén Pak Alwi. Baanga ngidih bekel anggon nulungin reramané meli baas. Sisané tabungang di celénganné anggon meli panganggo.
“Ampura Pak, kubuné niki masaih tegehné ngajak awak tiangé!” kéto tiang masaut sambilan nguntul. Pak Alwi lantas makenyem tur magedi ngalahin tiang padidian.
Tiang lantas nyemuh ambenganné ané itunian suba bakat arit. Anggon ngaé raab buin mani.Sabilang wai tiang magaé mragatang kubuné bedik-sakabedik. Ri kala semengan timpal-timpalé kondén teka, tiang suba maan nyitsit tiying anggon tali. Ri kala buruhé mangaso tengai tepet, tiang iteh padidi ngulat ambengan. Ri kala buruhé suba mulih, tiang mabersih di pabrik tur munduhang kayu-kayu sisa ané tusing maaanggon di pabrik.
Kayuné ento biasané anggona ngepak barang satondén kopiné makirim. Kayu sisa ané tusing maanggo liu tumpukanga di gudang. Buruhé liu ngaba mulih anggona saang. Tiang lantas nyemak kayuné ento anggon nempélin kubun tiangé ané suba majujuk. Liu anaké ngorahang kubun tiangé cara umah kuluk. Tiang tusing pedih tur pragat makenyem apanga anak lén milu demen.
Tinggal sedikit lagi, ayo selesaikan!” saut Pak Alwi ané sabilang wai demen nelokin kubu tiangé. Sing marasa, suba limang bulan kubuné kagarap. Kubuné makiré pragat. 
“Né madan kubu hobbit!” kéto Pak Alwi masaut.
“Napi nika Pak?”
Pak Alwi tusing nyak nyautin patakon tiangé. Prajani tiang kileng-kileng nepukin Pak Alwi ada kenehanga.
“Lamun kubuné suba pragat, Bapak lakar ngateh Gedé ka kota!”
“Napi alih ka kota Pak?”
“Di kota tongos Gedéné masekolah nuntut ilmu.”
“Tiang tusing ngelah béa Pak.” Kéto tiang masaut. Prajani engsek rasa tangkahé. Sing marasa yéh paningalané ngetel. Pak Alwi prajani ngelut awak tiangé. Usap-usapina yéh paningalan tiangé ané nyrékcék ka pipiné.
“Gedénang bayuné Dé! Suud amonto ngeling!”
Tiang makeneh mekenyem nanging tusing ngidang. Yéh paningalanné ngancan nerebes.
“Gedé sujatiné anak duweg tur jemet. Bapak ané lakar nyekolahang Gedé di kota tur nyaga kubuné ené kanti Gedé tamat masekolah!”
Tiang tusing ngidang masaut. Keneh tiangé jani kaliwat bagia.
“Né madan kubu hobbit. Kubu cerik ané nyihnayang semangat idup lan cita-cita Gedéné!” saut Pak Alwi lantas makenyem.

avatarI Gedé Putra Ariawan
Embas ring Désa Banjar Anyar Kediri, Tabanan, tanggal 16 Juni 1988. Kakawiannyané sané marupa satua cutet, opini bawak, artikel lan puisi kamuat ring Bali Orti (Bali Post), Média Swari (Pos Bali), Majalah Éksprési, lan Majalah Satua. Dané sampun ngamedalang cakepan marupa pupulan satua cutet sané mamurda “Ngurug Pasih” warsa 2014 lan ngamolihang hadiah Sastra Rancagé 2015.

No comments